Achtergrondinformatie over begeleidingsvormen
Acceptatie en commitment therapie
Acceptatie en commitment therapie (ACT – spreek uit als één woord) is een vorm van gedragstherapie die aan het eind van de 20ste eeuw is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Steven C. Hayes. In ACT wordt mensen geleerd zich te richten op zaken die ze op directe wijze kunnen beïnvloeden, zoals hun eigen gedrag, in plaats van controle proberen te krijgen over ervaringen die niet direct te beïnvloeden zijn, zoals emoties en gedachten. Kern van ACT is de filosofie dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven.
In de behandeling onderzoek je en oefen je met behulp van zes elementen:
- Cognitieve defusie: het leren scheiden van cognities (kennis, ideeën of overtuigingen) en gedrag. Je kunt iets anders doen dan je gedachten je ingeven, wat je dus de keuzevrijheid geeft om het ‘advies’ dat je brein je geeft op te volgen, of niet.
- Mindfulness: de vaardigheid om oordeelsvrij in het hier-en-nu, je ervaringen te observeren en te ondergaan, zonder actie te ondernemen om ervaringen te vermijden, te controleren of vast te houden.
- Acceptatie: leren te stoppen met vechten tegen onvermijdelijke zaken in het leven, waaronder ook menselijk leed.
- Zelf-als-context: het jezelf leren zien in context (samenhang) met je omgeving, je problemen zijn niet wie je bent.
- Verhelderen van waarden: bepalen wat echt waardevol is in het leven, zoals gezondheid, relaties, vriendschap, ontwikkeling, spiritualiteit, creativiteit enzovoorts.
- Bereidheid: om je gedrag stap voor stap te veranderen in de richting van de waarden waaraan je jezelf verbonden hebt.
Het leren toepassen van deze kernprocessen in je dagelijks leven leidt tot het ultieme doel van ACT: psychologische flexibiliteit.
In de reguliere geestelijke gezondheidszorg wordt veelal gewerkt met cognitieve gedragstherapie (CGT). Het grootste onderscheid tussen ACT en CGT is dat CGT zich richt op symptoomverlichting door verandering van de inhoud van gedachten, terwijl ACT zich richt op het veranderen van de relatie die een cliënt heeft met zijn gedachten, dus het veranderen van de functie van deze gedachten. In mijn ervaring is dit vaak veel succesvoller, daar waar weinig invloed kan worden uitgeoefend op de bron van klachten.
Uit onderzoek is gebleken dat ACT een effectieve behandelmethode is voor diverse psychische en lichamelijke problemen. Het is onder andere succesvol bij chronische pijn, angst en fobieën, obsessief-compulsieve stoornissen, arbeidsgerelateerde problemen, levensfaseproblematiek/ouderen en verslavingsproblemen.
Mentaliserend bevorderende coaching
Mentaliseren is het vermogen om na te denken over de gedachten, emoties en bedoelingen die je eigen gedrag of het gedrag van anderen bepalen. Niet goed mentaliseren kan in eerste instantie nuchter en praktisch lijken, maar zorgt op lange termijn vaak voor problematische patronen en maakt het moeilijk om jezelf te geven wat je nodig hebt.
In de begeleiding ben ik altijd geneigd om aandacht te besteden aan reflectie: begrijp je waarom je doet wat je doet, snap je waarom anderen doen zoals ze doen en kun je analyseren wat er in interactie met anderen gebeurt. Zicht hierop krijgen is in mijn ervaring een essentieel en bijna noodzakelijk onderdeel bij veranderingsprocessen.
Narratieve Therapie
Narratieve therapie is een vorm van gesprekstherapie. Deze therapie gaat ervan uit dat ieder mens gedurende zijn of haar leven een verzameling van ideeën, gedachten en gevoelens over zichzelf ontwikkelt. De manier waarop mensen hun verhaal vertellen bepaalt voor een groot deel hoe ze in het leven staan. Als de rode draad in dit verhaal als negatief ervaren wordt kan dit mensen beperken en voor problemen zorgen. De therapeut helpt om de andere verhalen die in de verdrukking zijn gekomen te gaan zien. Er wordt ruimte gecreëerd voor moeilijke en pijnlijke gevoelens en ervaringen. Verder word je gestimuleerd in het nadenken en praten over wat je belangrijk en kostbaar in je leven vindt, waar je op hoopt en naartoe zou willen leven. Hierdoor krijg je een beeld van je identiteit en ontstaat er ruimte voor nieuwe stappen in je leven.
Ik ervaar narratieve therapie als een inspirerende en respectvolle therapievorm. Het geeft mensen de mogelijkheid om hún verhaal te maken, in tegenstelling tot veel therapieën, waar het verhaal van de therapie of therapeut de leidraad vormt. Zeker wanneer je al een hele geschiedenis achter de rug hebt en vastomlijnde ideeën hebt over wie je bent kan deze therapie voor mooie verrassingen zorgen.
Compassietraining
Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs voor de kracht van zelfcompassie. Het geeft een enorme boost aan je mentale welbevinden, je fysieke gezondheid en je ontwikkeling.
Toch vinden we het heel moeilijk om begripvol en ondersteunend met onszelf om te gaan. We zouden anderen nóóit zo streng en meedogenloos behandelen!
In mijn begeleiding leer ik je 3 elementen van zelfcompassie toe te passen:
- begripvol met jezelf omgaan als je het moeilijk hebt
- een open houding aannemen in het omgaan met pijn en teleurstelling in je leven
- het oordeelloos leren zien en ervaren van je eigen emoties
Ik ben met de tijd steeds enthousiaster geworden over wat zelfcompassie bij mensen teweeg kan brengen en heb meerdere trainingen op dit vlak gevolgd.