Het eenzame brein
Over de effecten van eenzaamheid
Hoe komt het dat mensen die behoefte hebben aan contact dit zelf juist steeds minder op neigen te zoeken? En waarom voelt iemand die last heeft van eenzaamheid zich vaak ook fysiek slecht? Waarom zijn de meeste interventies tegen eenzaamheid zo ineffectief? Dit artikel geeft antwoord op onder andere deze vragen. Het geeft inzicht in de effecten van eenzaamheid en legt uit wat je moet doen om succesvol eenzaamheid te keren.
Eenzaamheid hoort bij het leven
Iedereen heeft wel eens perioden in zijn of haar leven waarin je minder verbondenheid voelt met anderen dan je zou willen. Op zich is eenzaamheid dan ook een probleem dat bij het leven hoort. Zo nu en dan last hebben van eenzaamheidsgevoelens is normaal, hoeft echt niet koste wat kost voorkomen te worden en heeft ook niet per definitie negatieve gevolgen.
Wanneer wordt eenzaamheid een probleem
Eenzaamheid kan een probleem worden als het langdurig bestaat, of wanneer de gevoelens van eenzaamheid als heel impactvol worden ervaren. Eenzaamheid is een fysieke ervaring en veroorzaakt gevoelens als pijn en verdriet. Deze gevoelens zijn meetbaar en bevinden zich in de hersenen in hetzelfde gebied als fysieke pijn.
Gevolgen
Het gevolg van de ‘pijn’ die eenzaamheid veroorzaakt is dat er allerlei interne reacties plaatsvinden. Zo worden er meer stresshormonen aangemaakt, wordt de ademhaling sneller en de spierspanning hoger, stijgt de hartslag en daarmee uiteindelijk de bloeddruk en wordt er minder oxytocine (ofwel ‘gelukshormoon’) vrijgegeven.
Vicieuze cirkel
Bij langdurige of ernstige eenzaamheid ontstaat een vicieuze cirkel doordat de hormoonhuishouding steeds meer in de war raakt. Dit geeft klachten als vermoeidheid, hoofdpijn en slaapproblemen, kan zorgen voor gezondheidsproblemen als hoge bloeddruk en maakt vatbaarder voor ziekten. Daarnaast kunnen er psychische klachten zoals onrust, somberheid, boosheid en concentratieproblemen ontstaan.
Het eenzame brein
Uit onderzoek blijkt dat het brein na één jaar eenzaamheid dusdanig veranderd kan zijn dat contact aangaan niet meer vanzelfsprekend is. De behoefte is er wel, maar de hersenen faciliteren deze behoefte steeds minder. Zo blijkt dat gezichtsuitdrukkingen in die fase steeds vaker als bedreigend worden ervaren, dat vriendschappen negatiever worden beoordeeld en dat aanraking niet meer prettig is.
Falende interventies
Dit is de reden dat veel interventies die gericht zijn op vermindering van eenzaamheid geen blijvend succes behalen. Door de veranderingen in de hersenen haalt iemand een stuk minder profijt uit het aangaan van contact met anderen. Internationaal onderzoek stelt zelfs dat maar liefs 95% van de interventies geen effect zou geven.
Wat dan wel
Je zou kunnen zeggen dat er, voorafgaand aan het hernieuwd aangaan van contact met anderen, belangrijk voorwerk nodig is. Zo zijn er interventies nodig die gericht zijn op het helpend prikkelen en ontprikkelen van het eenzame brein en op de beleving en het gedrag van de persoon. Dit voorwerk kan alleen succesvol zijn wanneer iemand bereid is om zélf te veranderen.
Hulp helpt, mits
Hulp is, zeker in een later stadium, absoluut helpend en soms zelfs noodzakelijk. Echter dient de hulp dus wel afgestemd te zijn op de kennis over de effecten van eenzaamheid die voorhanden is. Het aanbieden van contactmomenten, zonder dat de hersenen getraind worden om anders te reageren dan ze inmiddels gewend zijn, zal alleen maar afhankelijkheid in de hand werken.
Aanbod Praktijk Cambio
Helaas is er nog steeds veel aanbod dat hier te weinig rekening mee houdt. Praktijk Cambio heeft aanbod ontwikkeld dat is afgestemd op de verschillende stappen die nodig zijn om stukje bij beetje de weg naar meer verbinding terug te vinden. Naast een gratis aan te vragen e-book, waarin de stappen worden uitgelegd en beschreven, is er een begeleid online trainingsprogramma.
Wil je meer informatie over eenzaamheid? Kijk dan hier.
Of heb je interesse in het gratis e-book of het trainingsprogramma van Praktijk Cambio? Kijk dan bij het aanbod op de website.
