HOUDEN VAN JEZELF EEN VOORWAARDE OM VAN EEN ANDER TE HOUDEN?
Daar was hij weer: de uitspraak ‘je moet eerst van jezelf leren houden voor je van een ander kunt houden’. Je hoort het met regelmaat. Een ‘tegeltjestekst’ van de bovenste plank. Het wordt voor mijn gevoel gebruikt als goedbedoelde steun, wens of opdracht. Maar heeft het in de praktijk eigenlijk wel dat helpende effect? Dat is niet wat ik ervaar! Daarom dit stukje, én de ambitie de uitspraak daarmee uit te roeien (altijd hoog inzetten ;-))…
Zelfliefde als opdracht
De uitspraak werd deze week gedaan door een lieve vrouw die ik begeleid. Ze heeft veel afwijzing in haar vroege jeugd meegemaakt en (dus begrijpelijk) moeite om zichzelf als ‘goed mens’ te zien. Ze heeft een groot hart en behoefte aan meer intieme relaties. Dit ervaart ze echter als onbereikbaar omdat ze ‘niet van zichzelf houdt’. Ze is hierdoor immers geen waardig en kundig ‘relatiemateriaal’. Verbetering van haar zelfbeeld is zo een voorwaarde geworden om gewenste liefdevolle relaties aan te mogen gaan.
Negatief stapeleffect
Daar sta je dan met die goedbedoelde tegeltjestekst. Hoeveel mensen als mijn cliënte zullen er zijn? Mensen die denken dat het er voor hen niet in zit? Mensen die bovenop de ervaringen die hun gebrek aan zelfliefde (mede) hebben veroorzaakt ook nog eens denken dat ze hun verdere leven niet van een ander kunnen houden. Simpelweg omdat dit zo bepaald lijkt te zijn. Is deze ‘stimulans’ echt helpend om een positiever beeld over jezelf te creëren? Wat voel jij daarbij als je dit leest?
Simpelweg niet waar
Niet echt hè? En dus kwam ik in opstand, zoals ik altijd doe als ik met deze visie geconfronteerd wordt. Simpelweg omdat, nou ja, het ook gewoon niet waar is. Ik stond met mijn cliënte stil bij haar gevoelens voor anderen. Keiharde bewijzen van keiharde liefde stapelden zich op. We koppelden dit aan eigenschappen van haar (ruimdenkend, behulpzaam, oplettend) en we onderzochten van wie ze deze eigenschappen had meegekregen. Mijn cliënte warmde zienderogen een beetje op…
Geven en nemen
Ik legde haar uit wat er in mijn visie wél moeilijk is in relatievorming met anderen, wanneer negatieve overtuigingen centraal staan: het vermogen om te ontvangen wordt kleiner. Iets kunnen ontvangen (een lief gebaar, een compliment, iemands toewijding en zorg) is tenslotte een stuk makkelijker wanneer dit in contact staat met een innerlijk dat het hiermee eens is. Dit herkende mijn cliënte: ze was er altijd voor anderen, maar vond het moeilijk te verdragen als anderen er voor haar wilden zijn, ook al deden ze hier pogingen toe.
Benzine voor duurzame relaties
Door het vermogen om te kunnen geven én nemen ontstaat er wederkerigheid. Dit is goede benzine voor een duurzame relatie, die door alle partijen als prettig wordt ervaren. Nu vindt het gros van de mensheid geven makkelijker, maar voor mensen met weinig zelfliefde is dit doorgaans nog meer een uitdaging of zelfs onmogelijkheid geworden. Hierdoor is het moeilijker om energie te krijgen van relaties en ontstaat er vroeg of laat vaak een vorm van ongelijkwaardigheid, die door een of beide partijen als onprettig wordt ervaren.
Leren ontvangen én geloven dat je er geen recht op hebt
Dat is dus vooral waar ik met mensen aan ga werken. Je kunt tenslotte leren ontvangen én geloven dat je er geen recht op hebt. Zo ontstaat er toch meer wederkerigheid in een relatie, waardoor je minder risico loopt dat de ander zich terugtrekt (uit schuldgevoel omdat er alleen genomen kan worden), misbruik van je maakt (omdat deze zelf niet in staat is tot geven) of jij leegloopt op de relatie en je nog ongelukkiger gaat voelen (omdat er altíjd een deel in mensen blijft bestaan dat behoefte heeft aan ontvangen).
Concreet en haalbaar
Ik heb met mijn cliënte afgesproken dat we zelfliefde voor nu niet zo boeiend vinden. We weten dat het ergens verstopt zit (anders was ze er niet meer en deed ze niet zo haar best), maar hij zit daar met reden en we laten het begripvol met rust. In plaats daarvan focussen we ons op kunnen ontvangen. Hoe ga je om met het bedankje van je oude buurvrouw als je boodschappen hebt gedaan voor haar? En kun je eens een keer dat geld van je dochter aannemen, als ze je wil betalen voor iets wat je voor haar hebt aangeschaft?
De tegeltjestekst waar ik voor zou willen pleiten is dus: “Leren ontvangen maakt liefde leuker”. En voor wie dat nog moeilijk vindt: geniet vooral van de liefde die je voor anderen voelt!
