Hoe ga je om met negatieve emoties?
Gisteren was de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen. De uitslag gaf mij gevoelens van verdriet, angst en schaamte.
Negatieve emoties zijn emoties die je meestal niet prettig vindt om te voelen. Soms voel je ze even, soms blijven ze ook aan je plakken.
Dat laatste gebeurt vooral als je onbewust niet goed met die emoties omgaat.
Hoe dat zit en hoe je helpend op negatieve emoties reageert vertel ik je in deze post!
Instinctieve neiging
Voordat we komen bij wat helpt, eerst even kort wat ons instinct ons laat doen en waarom dat helaas vaak niet helpt:
Ons instinct laat ons sterk reageren op negatieve prikkels. We handelen reflexmatig op negatieve emoties, zoals we ook handelen op acuut gevaar: we willen ervan weg en we willen het gevaar opheffen. Dat doen we simpel gezegd met vecht-vlucht- of bevriesreacties.
Vechten, vluchten of bevriezen bij gedachten
Als er een auto op je af komt hoef je niet na te denken voordat je aan de kant springt. Maar hoe ziet dat vechten, vluchten of bevriezen er bij gedachten dan uit?
Hier een willekeurig lijstje mogelijkheden van hoe we automatisch reageren:
- We proberen positief te denken
- We staan stil bij andere dingen, die erger zijn
- We gaan iets doen
- We dempen negatieve gevoelens met middelen die een fijn gevoel geven, zoals alcohol, drugs, eten of iets kopen
- We trekken ons terugÂ
- We worden gevoelloos en gaan over op de automatische piloot
Als je goed kijkt zie je dat dit allemaal vecht-vlucht- en bevriesreacties zijn. Het kan heel erg helpen om bij jezelf opmerkzaam te worden wat jouw favoriete stijl van reageren is!
Waarom dit niet helpt
Al dit soort gedrag is evolutionair gezien erg handig bij acuut gevaar. Iets wat hier en nu gebeurt en wat je met je instinctieve reflex af kunt wenden. Daar zit meteen het probleem met gevoelens: daar kun je niet echt van weg. Sterker: als we ze instinctief hetzelfde benaderen, blijven ze sneller plakken. Dat komt omdat ons brein deze gevoelens als gevaar ziet en er daarom extra op gaat letten. Wat je niet wilt voelen neemt daardoor meer plek in.
Wat dan wel?
Het is dus goed om te beseffen dat we vanuit onze reflexen niet altijd goed geholpen worden. Dat onze eerste neiging weliswaar op korte termijn opluchting geeft, maar op langere termijn kan zorgen voor meer focus op negatieve emoties. We moeten onszelf daarom leren begeleiden op een manier die minder natuurlijk voor ons is. Je zou dit in 3 stappen kunnen oefenen:
- Opmerken: leer je bewust te worden van nare emoties, hoe jij hier reflexmatig mee omgaat en wat de nadelen hiervan zijn voor jou
- Leer negatieve emoties bewust te erkennen
- Leer begripvol met jezelf en die emoties om te gaan
Voorbeeld
Hoe ziet dat er in de praktijk uit?
We gaan naar mijn ervaring gisteren, na de uitslag van de verkiezingen. Reflexmatig wil ik weg van mijn gevoelens van angst, verdriet en schaamte. Ik kan dat prima doen door een leuke serie te gaan kijken, een borrel te pakken, of weg te duiken in mijn bed met het kussen over mijn hoofd.
Daarmee leert mijn brein dat mijn angst, verdriet en schaamte gevoelens zijn die gevaarlijk zijn en legt het daar de focus op. Mijn reflexen worden sterker, waardoor angst, verdriet en schaamte niet meer vrij kunnen bewegen en ik er juist meer van ga voelen. In de 3 stappen helpt het dus als ik bewust opmerk dat de verkiezingsuitslag mij bang, verdrietig en schaamtevol maakt. Dat ik ruimte maak om deze gevoelens te ervaren, onderzoek wat ze me te zeggen hebben en wat voor invloed ze ter plekke op me hebben. En dat ik vervolgens kijk wat mijn comfort kan vergroten, zonder dat ik daarmee iets aan die gevoelens wil veranderen.
Meer tipsÂ
Wat kun je allemaal doen om dit te oefenen? Hier volgt een lijstje tips:
- Sta stil bij hoe jij het liefste wil dat anderen met jouw negatieve emoties omgaan en leer dit zelf ook op die manier te doen
- Maak ruimte voor negatieve emoties. Erken dat ze er zijn
- Zeg iets liefs: wat moet dit moeilijk voor je zijn, ik snap waarom dit je raakt, ik vind dit heel verdrietig voor je
- Doe iets liefs: sla een arm om jezelf heen, zet een lekker kopje thee, zoek iemand op om even tegenaan te kruipen
- Vraag aan jezelf of je iets voor jezelf kunt doen
- Neem de tijd voor jezelf en je emotie. Luister ernaar, ervaar wat je erbij voelt zonder dat het anders hoeft te zijn dan het is
Aandachtspunten
We doen dit soort dingen vaak niet, omdat we bang zijn wat er dan gebeurt. Instinctief zijn we bang dat negatieve emoties erger en groter worden als we ze aandacht geven. Dat ze de boel overnemen en ons overspoelen.Â
Weet: HET IS BEWEZEN DAT DIT NIET ZO IS. Wanneer emoties vrij kunnen bewegen komen ze, én gaan ze. De ene keer zijn ze dichtbij, dan weer ver weg. Juist de controle die je uitoefent maakt dat je aan ze vastplakt en ze onnatuurlijk dichtbij je blijven.
Probeer dus steeds gevoelig te zijn voor wat je met je acties beoogt: ben ik dat kopje thee aan het zetten met de intentie om mijn pijn te erkennen, of om het weg te werken?
Misverstand
Met de manier van omgaan met emoties die ik in dit blog aan je wil voorleggen is het goed te eindigen met de vraag die ik bijna altijd krijg als ik dit met mensen bespreek: Maar Is het dan de bedoeling dat ik alleen nog maar stil ga staan bij negatieve emoties? Als ik dat doe blijf ik er toch juist in hangen?
Het antwoord is: Nee, dat is niet de bedoeling en nee, dat zal ook niet gebeuren. Het is bewezen dat we juist meer energie, vrolijkheid, kracht en zelfvertrouwen krijgen als we ruimte maken voor negatieve gevoelens. Als je dit oefent zul je dus ook gaan merken dat je vanzelf behoefte krijgt om je weer met iets anders bezig te houden en over te gaan tot de orde van de dag.
Succes!
P.S.
Wil je graag meer weten over het omgaan met emoties?
Luister dan ook eens naar mijn podcast: Hoofdzaken, de podcast! In deze podcast bespreek ik met Hanna van 24 allerlei kopzorgen en manieren hoe je hiermee om kunt gaan.
